Kolorymetria

Jak widać, nawet w epoce zaawansowanych spektrofotometrów ludzkie oko i jego niezwykła zdolność do rozróżniania milionów odcieni kolorów pozostaje najskuteczniejszym sędzią w kontroli jakości kolorów. Oczywiście, w porównaniu z obiektywnym pomiarem przez urządzenie, wizualna ocena koloru ma jedną zasadniczą wadę – ludzkie oko nie jest w stanie przetworzyć postrzeganego obrazu na matematyczną precyzję liczb. W optymalnym oświetleniu wyszkolone oko doświadczonego kolorysty jest jednak w stanie dostrzec subtelne ślady niepożądanych odcieni i ledwo dostrzegalne różnice barwy, nasycenia i jasności. Specjalista jest też w stanie określić przyczynę technologiczną powstania niedoskonałości koloru.
Powszechnie wiadomo, że wszystkie kolory są widoczne w swojej naturalnej, niezafałszowanej postaci wyłącznie w świetle dziennym. Dlatego też specjaliści od kolorów nie protestują, gdy muszą – czasami kilka razy – wychodzić na dwór podczas pracy. Charakterystyka światła dziennego, które uznajemy za białe, jest stosunkowo jednolita w całym zakresie widma widzialnego. Innymi słowy, światło dzienne ma w zasadzie identyczną energię w zakresie fioletu, niebieskiego, zieleni, żółtego, pomarańczowego i czerwieni. Jest jednak jeden haczyk. Światło na dworze jest stanowczo zbyt niestabilne, aby zapewnić stały poziom kontroli koloru. Światło dzienne zmienia się nie tylko w zależności od pór roku, ale z dnia na dzień, albo wręcz z godziny na godzinę, w zależności od zjawisk atmosferycznych. O wschodzie i zachodzie słońca kolory zazwyczaj mają ton ciepłego pomarańczowego lub fioletu, natomiast w ciągu dnia światło może być szarawe, jeżeli na niebie są chmury, lub kryształowe, jeżeli niebo jest bezchmurne. Wreszcie, noc skutecznie tłumi wszystkie kolory. W końcu po zmroku wszystkie koty są czarne, prawda? Poza tym istotny wpływ na temperaturę barwową światła dziennego ma szerokość geograficzna. W Europie temperatura barwowa światła dziennego wynosi 6000K, natomiast w pobliżu bieguna północnego może osiągać nawet dwukrotnie wyższe wartości, co nadaje mu charakterystyczny, niebieskawy odcień. Nawet najmniejsze odchylenie rozkładu widmowego energii powoduje powstanie poważnej aberracji chromatycznej dla obserwatora. A to z kolei w oczywisty sposób zwiększa ryzyko błędnej oceny koloru wyprodukowanego przedmiotu, a tym samym może prowadzić do dodatkowych kosztów związanych z przeróbką produktu. 

Co zatem można zrobić, aby subiektywna percepcja wizualna człowieka była zawsze spójna i skorelowana z obiektywnie pomierzonymi wartościami? Prawidłowa odpowiedź to korzystanie z profesjonalnych komór świetlnych. Komory świetlne zostały opracowane w celu wyeliminowania problemów związanych ze zróżnicowaniem światła dziennego i towarzyszących mu nieporozumień pomiędzy dostawcami produktów, w których kolor odgrywa kluczową rolę, a ich nabywcami. Dzięki wbudowanym kilku ustandaryzowanym źródłom światła, komory świetlne pozwalają na oglądanie próbek kolorów w różnych, ściśle określonych warunkach świetlnych, pozwalających na ocenę koloru w odniesieniu do odpowiedniego wzorca, ze szczególnym uwzględnieniem zmienności koloru i metameryzmu barw. W produkcji i eksploatacji farb do dopasowania koloru najczęściej stosuje się źródło światła dziennego D65, odpowiadające średniemu światłu dziennemu północnej części nieba o temperaturze barwowej 6500K. Światło D65 zazwyczaj jest połączone z lampą żarową stanowiącą element oświetleniowy A o temperaturze barwowej 2856K oraz ze świetlówką (lampą fluorescencyjną) o temperaturze barwowej ok. 4100K. Żarowe źródła światła zazwyczaj charakteryzują się wyższą zawartością czerwieni i żółci, natomiast światło fluorescencyjne emituje więcej zieleni. Pomimo faktu, że oba te źródła nie są w stanie wiernie oddać niektórych kolorów ze względu na dominującą długość fali promieniowania świetlnego, znajdują jednak zastosowanie w wizualnej kontroli kolorów, ponieważ powszechnie występują w dwóch środowiskach, w których umieszczane są przedmioty codziennego użytku, a ludzkie oko stale poddaje je – często bardzo krytycznej – analizie koloru. Chodzi mianowicie o wnętrza domów i mieszkań w przypadku lampy żarowej oraz o sklepy w przypadku świetlówek. Oprócz tego istnieją także inne standardowe źródła światła, które także można zastosować w komorze świetlnej w celu spełnienia określonych wymagań dla konkretnego zastosowania. Aby uniknąć rozproszeń wizualnych, wewnętrzne ściany komór świetlnych są zazwyczaj pokrywane neutralną, szarą farbą matową. 
Konica Minolta, lider rozwiązań pomiaru koloru i światła, podąża za najnowszymi trendami w technologii oświetleniowej. We współpracy z JUST Normlicht Konica włączyła do swojego portfolio produktowego innowacyjne komory świetlne, wyposażone w specjalnie opracowane diody LED spełniające najwyższe wymagania wizualnej oceny koloru. W porównaniu z konwencjonalnymi źródłami oświetlenia, takimi jak żarówki halogenowe lub świetlówki, rozkład widmowy energii diod LED zapewnia oświetlenie zdolne do perfekcyjnej symulacji każdego standardowego źródła światła stosowanego w branży. Dzięki opatentowanej procedurze kalibracji wielostopniowej, przeprowadzanej za pomocą opcjonalnego oprogramowania oraz narzędzi do pomiaru światła Konica Minolta, charakterystyka żądanego rodzaju oświetlenia – np. D50, D65, D75, A, F11 itd. – może być precyzyjnie kontrolowana, programowana i zapisywana w pamięci elektronicznej komory. Co więcej, symulacja JUST UV pozwala klientom na ustawienie żądanej ilości promieni UV dla wiarygodnej symulacji zawartości rozjaśniacza optycznego. Z ekonomicznego punktu widzenia istotny jest fakt, że wielospektralne oświetlenie LED starzeje się dziesięciokrotnie wolniej niż świetlówka. Wreszcie, technologia diod LED jest ekologiczna i zmniejsza ilość odpadów niebezpiecznych.               

Kontakt 
Jeżeli chcielibyście Państwo dowiedzieć się więcej, proszę skontaktować się z naszym biurem regionalnym we Wrocławiu lub wysłać do nas e-mail. Chętnie odpowiemy na wszystkie pytania. 

Konica Minolta Sensing Europe B.V. 
Sp. z o.o. Oddział w Polsce
ul. Skarbowców 23a, 53-025 Wrocław 
tel.: +48 71 734 52 11, fax: +48 71 734 52 10
e-mail: info.poland@seu.konicaminolta.eu
web: www.konicaminolta.pl

Stanislav Šulla