Wzorcowanie
Ten zapis z normy PN-EN ISO/IEC 17025 jest, a przynajmniej powinien być, jasny i czytelny dla akredytowanych na tę normę laboratoriów wzorcujących, czyli głównego usługodawcę dla użytkowników przyrządów pomiarowych z innych laboratoriów akredytowanych, albo po prostu użytkowników przyrządów pomiarowych wykonujących usługi metrologiczne w oparciu o rzetelne wyniki swojego wyposażenia.
Wyposażenie pomiarowe wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem wymaga zachowania deklarowanych parametrów, w tym parametrów metrologicznych. W przypadku, gdzie niezbędne jest zapewnienie wiarygodnych wyników, wyposażenie pomiarowe należy poddać okresowo odpowiedniej kontroli metrologicznej.
Wzorcowanie jest jednym z elementów nadzorowania wyposażenia pomiarowego, które wymaga zapewnienia:
- określonej dokładności pomiarów i miarodajności wyników pomiarów
- możliwości odtworzenia każdego pomiaru
- niezawodności wyposażenia pomiarowego
- spójności pomiarowej.
Celem wzorcowania wyposażenia pomiarowego jest:
- zapewnienie spójności pomiarowej
- ocena spełnienia kryteriów, które przyrząd pomiarowy powinien spełniać i potwierdzenie spełnienia wymagań
- uwzględnianie w wyniku pomiaru poprawki do wskazań oraz niepewności pomiaru.
Wzorcowanie wyposażenia pomiarowego (wzorców pomiarowych, przyrządów pomiarowych) musi odbywać się u kwalifikowanego dostawcy usług metrologicznych, czyli (najlepiej) w laboratorium akredytowanym. Wzorcowanie wyposażenia pomiarowego przez kompetentne organizacje metrologiczne jest podstawą zachowania spójności pomiarowej. Właściciel przyrządu winien znaleźć odpowiednie co do dokładności pomiarów laboratorium, które zapewni mu właściwe wykonanie usługi wzorcowania.
Kolejnym ważnym do ustalenia elementem jest przeznaczenie przyrządu, gdyż w zależności od miejsca, sposobu i zastosowania zależy zakres określanych właściwości przyrządu. Zakres ten może zależeć od użytkownika albo może wynikać z właściwych dokumentów prawnych. Istotna jest zarówno liczba punktów do wzorcowania, jak i częstotliwość wzorcowania. Obie te właściwości mogą mieć wpływ na zgodność wyposażenia pomiarowego z wymaganiami w czasie użytkowania. Ryzyko, że wyposażenie pomiarowe może być niezgodne z wymaganiami powinno być jak najmniejsze. Ale należy wziąć pod uwagę, że niewłaściwie wykonany pomiar może skutkować stratami materialnymi, doliczając również dodatkowy nakład czasu na wykonanie niezbędnych poprawek, lub wyciągnięciem niewłaściwych wniosków z wzorcowania przewyższających koszt wykonania rzetelnej usługi wzorcowania.
Wynika z tego, że świadomy użytkownik wyposażenia pomiarowego powinien zadbać o jego odpowiedni stan i wiarygodność uzyskiwanych wyników.
Bardzo istotne jest właściwe określenie czasokresu zgłaszania przyrządu do wzorcowania. Podstawą ustalenia właściwego czasokresu jest przede wszystkim znajomość przyrządu poprzez monitorowanie jego wyników wzorcowania oraz właściwości określonych przez producenta dla danego typu urządzenia. Ważne są zapisy z użytkowania przyrządu, takie jak zakres i intensywność użytkowania, warunki, w jakich jest użytkowany, przebyte naprawy i konserwacje, warunki transportu i związane z nimi ryzyko ewentualnego uszkodzenia, kompetencje personelu obsługującego wyposażenie. Pomoc we właściwym wyborze czasokresu między wzorcowaniami znajdziemy w dokumencie ILAC-G24 „Wytyczne dotyczące wyznaczania odstępów czasu między wzorcowaniami przyrządów pomiarowych”.
Wyniki wzorcowania zamieszczane są w świadectwie wzorcowania. Szczegółowe informacje o tym, co powinno zawierać świadectwo wzorcowania podaje norma PN-EN ISO/IEC 17025. Najbardziej znaczące elementy świadectwa wzorcowania to:
- jednoznaczne określenie obiektu wzorcowania
- wyniki wzorcowania
- niepewność pomiaru
- spójność pomiarowa
- warunki środowiskowe
- warunki pomiaru.
Komentarze (1)