Rodzaje nadzoru metrologicznego nad wyposażeniem pomiarowym
Pomiar i wyposażenie pomiarowe są ze sobą nierozerwalnie związane. Tak było kiedyś i tak jest dzisiaj. Niezwykle szybki rozwój techniki objął prawie wszystkie dziedziny naszego życia. Nowoczesna gospodarka niesie nowe wyzwania w zakresie pomiarów, a tym samym stawia coraz większe wymagania dla stosowanego wyposażenia pomiarowego, w tym również oprogramowania. W każdej niemal dziedzinie życia podejmujemy ważne decyzje, których podstawą jest rzetelny pomiar.
Ważne i istotne jest, aby bez względu na miejsce, czas i wykonawcę pomiarów, uzyskać takie same wyniki w dopuszczalnych granicach niepewności. Dodatkowo ważne dla użytkowników wyposażenia pomiarowego jest, by wyniki te można było przekazać kontrahentom oraz by ci kontrahenci bez trudności je akceptowali. Z jednej strony są to wymagania względem metrologii, z drugiej zaś strony odnoszą się do świadomości metrologicznej użytkowników, którzy muszą rozumieć, że czynności związane z utrzymaniem właściwego poziomu technicznego wyposażenia pomiarowego są właściwe i kompletne, jeśli są monitorowane ich parametry funkcjonalne.
NADZÓR DOBROWOLNY
Najistotniejszym zagadnieniem dotyczącym wyposażenia pomiarowego jest nadzór nad jego stanem.
Obowiązek nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym występuje wszędzie tam, gdzie funkcjonują systemy jakości (w laboratoriach, instytucjach, przedsiębiorstwach), dla których pomiar jest istotnym składnikiem ich działalności. Jeśli podmioty te wprowadziły jeden z systemów zarządzania jakością, np. zgodny z PN-EN ISO 9001, to nadzór nad wyposażeniem pomiarowym zwykle wynika z ustalonego w instytucji czy przedsiębiorstwie sposobu spełnienia wymagań właściwej normy, w tym wymagań w zakresie wzorcowania przyrządów. W przypadku, gdy podmiot nie wdrożył systemu zarządzania zgodnego z jakąś normą, to obowiązek nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym może wynikać z wewnętrznych procedur zakładowych.
Podstawowe pojęcia w nadzorze dobrowolnym
- Potwierdzenie metrologiczne – zbiór operacji wymaganych do zapewnienia, że wyposażenie pomiarowe jest zgodne z wymaganiami związanymi z jego zamierzonym użyciem.
- Wzorzec pomiarowy – realizacja definicji danej wielkości o zadeklarowanej wartości, której towarzyszy związana z nią niepewność pomiaru; realizacja ta służy jako odniesienie.
- Wyposażenie pomiarowe – przyrząd pomiarowy, oprogramowanie, wzorzec jednostki miary, materiał odniesienia lub aparatura pomocnicza albo ich kombinacja, niezbędne do przeprowadzenia procesu pomiarowego.
- Przyrząd pomiarowy – urządzenie służące do wykonywania pomiarów użyte indywidualnie lub w połączeniu z jednym lub z więcej urządzeniami dodatkowymi.
- Państwowy wzorzec pomiarowy – wzorzec pomiarowy uznany przez organ państwowy do stosowania w państwie lub gospodarce jako podstawa do przyporządkowania wartości wielkości innym wzorcom pomiarowym danego rodzaju wielkości.
- Wzorcowanie – działanie, które w określonych warunkach w pierwszym kroku ustala zależność pomiędzy odwzorowywanymi przez wzorzec pomiarowy wartościami wielkości wraz z ich niepewnościami pomiaru a odpowiadającymi im wskazaniami wraz z ich niepewnościami, a w drugim kroku wykorzystuje tę informację do ustalenia zależności pozwalającej uzyskać wynik pomiaru na podstawie wskazania.
Całe wyposażenie używane do badań i/lub wzorcowań, w tym wyposażenie do pomiarów pomocniczych (np. warunków środowiskowych), które ma znaczący wpływ na dokładność lub miarodajność wyników badania, wzorcowania lub pobierania próbki, powinno być wzorcowane przed oddaniem do użytkowania. Laboratorium powinno mieć ustanowiony program oraz procedurę wzorcowania swego wyposażenia.
Komentarze (1)