Jakość ponad ceną
Rynek farb i lakierów proszkowych w ostatnich latach przeszedł dynamiczne zmiany, wynikające zarówno z globalnych zawirowań geopolitycznych, jak i rosnących wymagań środowiskowych. Pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie, a także presja na zrównoważony rozwój i ograniczenie emisji LZO (lotnych związków organicznych) znacząco wpłynęły na koszty produkcji, dostępność surowców oraz kierunki rozwoju produktów. Z jednej strony notujemy wzrost popytu – według danych Markets & Markets, globalny rynek farb proszkowych ma osiągnąć wartość 24,26 mld USD do 2032 roku, przy średniorocznym wzroście na poziomie 6%. Z drugiej strony, producenci i użytkownicy końcowi zmagają się z rosnącymi kosztami żywic, energii i logistyki, co rodzi pytanie: czy wysoka cena farby proszkowej to rzeczywisty problem, czy po prostu nowy standard w zmieniającym się otoczeniu przemysłowym?
Komponenty farby proszkowej
Farby i lakiery proszkowe określane są jako materiały jednoskładnikowe. Czy to oznacza, że składają się tylko z jednego składnika? Oczywiście, że nie! Farba proszkowa to gotowy wyrób proszkowy po etapie homogenizacji, czyli utworzeniu jednorodnej masy. Do jej wytworzenia potrzebna jest żywica, środek sieciujący i dodatki w postaci środka odgazowującego (zazwyczaj benzoiny) oraz środka rozlewniczego. W skład farby proszkowej wchodzi również spoiwo ok. 55–70%, barwniki, pigmenty, wypełniacze, które stanowią od 25% do 40% całej kompozycji proszkowej, oraz jak w przypadku lakieru proszkowego ok. 5% dodatki: konieczne (środek zwiększający rozlewność, środek odgazowujący) oraz funkcyjne (katalizatory, antybakteryjne dodatki itp.).
Posługując się fachową nomenklaturą, spoiwo określa substancję powłokotwórczą składającą się z żywicy i środka sieciującego. Pod wpływem odpowiedniej temperatury żywica zmienia swoją postać ze stałej w tzw. plastyczną, łącząc pozostałe składniki w jeden. Temperatura podczas wytłaczania dobierana jest tak, aby była wyższa niż temperatura zeszklenia i topnienia poszczególnych składników, ale niższa niż temperatura, w której zachodzi reakcja sieciowania. Po etapie wytłaczania otrzymujemy jednoskładnikowy wyrób, który kolejno jest chłodzony, kruszony na „chips”, mielony i przesiewany na sicie o średnicy oczek w zakresie 60–150 µm, w zależności od metody aplikacji oraz planowanej grubości powłoki.
Zwracając uwagę na skład farb i lakierów proszkowych, widzimy, że żywica pełni główną rolę w kompozycji proszkowej. Odpowiedni dobór surowców użytych do syntezy żywicy ma kluczowe znaczenie nie tylko na końcowe właściwości i zastosowania wyrobu proszkowego, ale również na optymalizacje warunków procesu wytwarzania i aplikacji proszku. Aby ocenić, czy dana żywica akrylowa nadaje się do wytworzenia i aplikacji farb proszkowych, należy wyznaczyć jej temperaturę zeszklenia (Tg) oraz lepkość. Użycie żywicy o zbyt niskiej temperaturze zeszklenia i lepkości może skutkować problemem ze stabilnością podczas przechowywania, ponieważ proszek może się sklejać. Z drugiej strony, żywica o zbyt wysokiej Tg i lepkości może mieć słabą rozlewność, co może skutkować powstawaniem kraterów na powłoce. Napylenie grubszej powłoki, w celu ograniczenia powstawania kraterów, może skutkować pogorszeniem właściwości mechanicznych powłok.
