Artykuły branżowe

Fot. 8. Szlifowanie grafitu ołówka o papier ścierny celem nadania odpowiedniego kształtu rysika.

Fot. 9. Powłoka emalii o twardości ołówkowej H.

Porównanie metody wahadłowej i ołówkowej w praktyce

Dla stwierdzenia czy istnieje korelacja pomiędzy twardością względną oznaczaną metodą wahadłową (względem płytki szklanej) i metodą ołówkową (względem grafitu ołówka) wykonano w Spektrochemie badania porównawcze 8 powłok otrzymanych z wyrobów malarskich rynkowych. Do badań przygotowano powłoki dwóch lakierów poliuretanowych rozpuszczalnikowych do podłóg, dwóch lakierów dyspersyjnych do drewna, dwóch emalii dyspersyjnych wodorozcieńczalnych i dwóch emalii ftalowych. Wszystkie powłoki do badań miały grubość 30?5 µm i zostały otrzymane na płytkach szklanych. Dla odpowiedniego wyschnięcia wszystkie powłoki kondycjonowano przed badaniami 3 miesiące. Wyniki badań przedstawiono w tabeli 1.

Oznaczona twardość względna metodą wahadłową (tabela 1) wskazuje na duże zróżnicowanie twardości powłok wyrobów w tej samej grupie (pomiędzy próbką I i II). Najmniejszą różnicę wykazują próbki emalii dyspersyjnych (T-5 i T-6). Oznaczone porównawczo twardości ołówkowe pozwalają na uzyskanie wyników mających przełożenie na twardość określaną wahadłowo. Niestety, wysoka twardość wahadłowa powłok T-1 i T-2 mogła zostać rozróżniona tylko przy użyciu metody wahadłowej, gdyż metoda ołówkowa, jak widać, w pewnym obszarze została "wyczerpana". Wskazane twardości 10H pokazują, że mamy do czynienia z powłokami bardzo twardymi, jednakże za pomocą ołówków nie możemy ich jednoznacznie rozróżnić. Z kolei próbki lakierów dyspersyjnych (T-3 i T-4) wykazujące bardzo dużą różnicę w twardości oznaczanej za pomocą wahadła, metodą ołówkową nie wykazują większej różnicy, tylko o jeden stopień twardości ołówka. Emalie dyspersyjne wodorozcieńczalne (próbki T-5 i T-6) wykazują bardzo zbliżoną twardość względną wahadłową, zaś ołówkową na tym samym poziomie. Różnica w twardości wahadłowej została również znacznie wykazana w przypadku emalii ftalowych (T-7 i T-8) i uwidoczniona w oznaczeniu za pomocą metody ołówkowej.

Tabela 1. Wyniki badań porównawczych twardości względnej metodą wahadłową i ołówkową. Próbki wyrobów malarskich rynkowych (celowo nie podano nazw handlowych).

Podsumowanie

Z przeprowadzonych badań wynika, że metoda ołówkowa może być stosowana jako tańsza alternatywa oznaczania twardości za pomocą wahadła. Spektrochem zaleca jednak, aby metodę ołówkową stosować do badań powłok o twardości wahadłowej od 0,20 do 0,50. W tej grupie znajduje się większość wyrobów malarskich ogólnego stosowania, zatem producenci, szczególnie mniejsi, będą mogli pozwolić sobie na zakup o wiele tańszego przyrządu ołówkowego i oznaczać twardość tą metodą.