Aktualności i przegląd rynku

Kontrola jakości powłok metalicznych skrzących

Pigmenty dekoracyjne – w szczególności nowoczesne pigmenty interferencyjne – dają całkiem nowe możliwości w tworzeniu barw towarów konsumpcyjnych. Jasność, odcień barwy i aberracja chromatyczna powierzchni dekoracyjnych mogą się znacząco zmieniać w zależności od kąta oświetlenia oraz obserwacji. Ta właściwość, nadzwyczaj kusząca dla projektantów, stanowi poważne wyzwanie pod względem kontroli jakości.

Przyrządy do pomiaru barwy z konwencjonalną geometrią pomiaru nie nadają się do jednoznacznego scharakteryzowania nowych pigmentów interferencyjnych. W ścisłej współpracy z jednym z najbardziej znaczących producentów pigmentów dekoracyjnych opracowano potrzebną tutaj technologię wielokątową. Na European Coating Show 2003 Datacolor zaprezentował jedyny w swoim rodzaju na rynku spektrofotometr wielokątowy. Nowoczesne pigmenty dekoracyjne są szeroko rozpowszechnione w licznych zastosowaniach barwników w przemyśle. Zapewniają atrakcyjny wygląd samochodów, zabawek, dekoracyjnych materiałów opakowaniowych oraz najróżniejszych produktów z tworzywa sztucznego. Wykorzystywane są jednak również w kosmetyce i farbach drukarskich, np. do zabezpieczeń banknotów przed fałszerstwem. Konwencjonalne pigmenty, tzw. pigmenty absorpcyjne, w zależności od długości fali, absorbują różne części padającego światła. Odbite części światła określają barwę powierzchni, która nie zależy od kąta oświetlenia ani kąta obserwacji.

W latach 70. XX wieku na rynku ukazały się lakiery z pigmentami metalicznymi i znalazły zastosowanie głównie w przemyśle samochodowym. Gdy przyjrzymy się powłokom metalicznym pod różnymi kątami, zaobserwujemy przede wszystkim zmianę jasności (lightness flop). Około 1980 roku wprowadzono na rynek pierwsze pigmenty interferencyjne i wkrótce dodano do lakierów samochodowych jako kolejny komponent dekoracyjny. Przy tym rodzaju pigmentów, zmieniając kąt oświetlenia i/lub obserwacji, oprócz zmiany jasności obserwujemy również zmianę barwy (color flop). Około roku 1996 pojawiła się nowa generacja pigmentów interferencyjnych, co pozwoliło uzyskać wyraźnie różniące się warianty odcieni oraz nasycenia kolorów, zależne od kąta oświetlenia i obserwacji. Dziś znamy pigmenty, których barwy oscylują pomiędzy dwiema barwami wyjściowymi, ale również takie, których kolory rozciągają się przez całą paletę barw.

Pomijając różnice w składzie i strukturze, wszystkie pigmenty interferencyjne działają według tej samej fizycznej zasady. Zawierają one – w uproszczeniu - cieniutkie, półprzezroczyste płytki. Na każdej takiej płytce padające światło rozszczepia się na dwie części, z których jedna jest odbijana, druga natomiast przechodzi dalej. W ten sposób światło rozszczepia się na wiele wiązek, z których każda ma do przebycia inną drogę zanim zostanie zaobserwowana jako światło odbite. Wskutek interferencji, to jest nakładania się, niektóre fale świetlne zostają wzmocnione, inne zaś osłabione lub całkowicie wygaszone. Ponieważ efekt ten jest zależny przede wszystkim od kąta oświetlenia, ale również od kąta obserwacji, razem ze zmianą tego kąta zmienia się krzywa spektralna, a więc i barwa światła odbitego. Barwy pigmentów interferencyjnych dostrzegalne są przy odchyleniu od kąta odbłysku (kąt odbłysku = 1800 – kąt oświetlenia) do ok. 300. W związku z powyższym zostały sformułowane następujące specyfikacje dla geometrii pomiaru przyrządów przydatnych do pomiaru barwy w celu jednoznacznego scharakteryzowania i identyfikacji pigmentów interferencyjnych, a zatem w celu zabezpieczenia jakościowego.