Rozwój starożytnych cywilizacji
Sytuacja uległa zmianie w momencie, gdy człowiek zaczął prowadzić osiadły tryb życia, uprawiał rolę, hodował zwierzęta, wyrabiał więcej przedmiotów codziennego użytku i kultu. Nadwyżki żywności jakie uzyskiwano z hodowli i uprawy nie tylko stworzyły podstawy organizacji politycznej społeczeństwa, ale przyczyniły się również do powstania grupy rzemieślników, którzy zajęli się produkcją potrzebnych przedmiotów i zdobywali wiedzę o sposobie ich wytwarzania, również zdobienia i poprawiania trwałości. Wiedza z zakresu chemii była jednak zbyt uboga do opracowania z premedytacją takich farb, jakie mamy dzisiaj. Farby powstawały na bazie dostępnych surowców naturalnych, często w wyniku ich przypadkowego zastosowania i prawidłowego wyciągania wniosków z obserwacji. Kolosalne znaczenie ma też dla przyspieszenia rozwoju cywilizacji opanowanie sposobu przechowywania i przekazywania informacji za pomocą pisma, wynalezienie tuszu a w dalszym czasie farb drukarskich. Tusze i atramenty wraz z wynalezionymi nośnikami pisma - papirusem, papierem i pergaminem pozwoliły gromadzić i rozpowszechniać zdobywaną wiedzę. Tusz wynaleziono w różnym czasie, m.in. w Chinach oraz Egipcie i tam właśnie nastąpił gwałtowny rozwój cywilizacji. Później, wraz z rozpowszechnieniem się tuszu, to samo zjawisko wystąpiło w krajach Europy. Nawet dzisiaj produkcja farb graficznych jest znaczącą pozycją przemysłu farb i lakierów. Starodawny wynalazek jest używany do teraz i na razie nic nie wskazuje na to, aby odszedł do lamusa, co więcej w zmodyfikowanych postaciach znajduje coraz to nowe zastosowania; pismo odręczne > druk z matryc > drukarki atramentowe > drukarki 3D - do wytwarzania modeli i przedmiotów użytkowych.
Odkrycia nie ginęły, lecz były rozpowszechniane wśród zainteresowanych nimi ludzi. Problemem w dotarciu do zapisanych informacji w ówczesnych czasach była niezbyt rozpowszechniona umiejętność czytania i pisania oraz utrudniony dostęp do źródeł pisanych ze względu na ich ograniczoną ilość. Informacje były generowane w postaci rękopisów w pojedynczych egzemplarzach, rozpowszechnianie polegało na ich przepisywaniu w jednym lub kilku - raczej niezbyt wielu egzemplarzach. Ośrodkami, które zajmowały się zdobywaniem i gromadzeniem wiedzy były najczęściej świątynie i z tego powodu najlepsze rozwiązania były pożytkowane właśnie do ich uświetniania i rozwoju. W starożytnym Egipcie stosowano farby na bazie spoiwa gumowego (rozpuszczona żywica drzew, np. guma arabska - żywica akacjowa) i pigmentów naturalnych, takich jak: gips, kreda, glinka - białe, hematyt - czerwony, węgiel, sadza - czarny, ugier żółty i czerwony, azuryt - błękit górski, cynober - czerwony, zielona ziemia itp. pigmenty naturalne lub naturalne prażone. Wśród stosowanych wówczas spoiw możemy znaleźć także białka jaj, klej zwierzęcy (żelatyna), żywicę, wosk, mleko. Malowano dla dekoracji ściany zbudowane z cegły mułowej i pokryte tynkiem glinianym, budynki z cegły mułowej nie były zbyt trwałe i uległy zniszczeniu razem z malowidłami. Malowano ściany kamiennych świątyń, powierzchnie przedmiotów użytkowych i powierzchnie drewnianych trumien i sarkofagów, te malowidła, ze względu na panujący w tym rejonie suchy klimat, we fragmentach dobrze się zachowały i możemy je jeszcze dzisiaj oglądać. W Mezopotamii opanowano do perfekcji sztukę wypalania gliny. Otrzymywano z niej narzędzia rolnicze (sierpy do ścinania kłosów zbóż), naczynia i cegły do licowania budowli. Zdobiono ceramikę wypalanymi polewami mineralnymi, co pozwalało uzyskać twardą gładką i kolorową powierzchnię, można przypuszczać, że technika ta stała się pierwowzorem współczesnych farb piecowych. Duże znaczenie w tej kulturze miał bitum, który służył m.in. do osadzania narzędzi na drewnianych trzonkach, mocowania grotów strzał i włóczni, osadzania kamieni ozdobnych w biżuterii a także jako materiał izolacyjny chroniący budowle przed niekorzystnym działaniem opadów deszczu. Stosowano go również do hydrofobizacji drewna i skór. W Chinach i na Dalekim Wschodzie, poza surowcami malarskimi stosowanymi w Egipcie możemy spotkać się z laką, tj. specjalnym lakierem sporządzanym z naturalnych żywic, białka, ałunu i żółci. Lakiery (laki) nakładano na podłoża zagruntowane za pomocą odpowiedniego oleju lub spoiwa z kleju zwierzęcego. Laki pełniły funkcję impregnatu wodoodpornego do drewna lub papieru oraz powłoki dekoracyjnej, często współpracującej ze złoceniami, również zabezpieczonymi warstwą lakieru.
